Bezwzględne przyczyny odmowy rejestracji znaku towarowego

W jednym z naszych artykułów możesz przeczytać, co jest ważne na samym początku starań o ochronę własnej marki. Dzisiaj pomożemy Ci odpowiedzieć na pytanie, czym kierować się podczas tworzenia własnego znaku towarowego.

Zdolność rejestracyjna i zdolność odróżniająca znaku

Warunkiem udzielenia ochrony prawnej dla oznaczenia, jest posiadanie przez niego zdolności rejestracyjnej, tj. nieistnienia wobec niego bezwzględnych i względnych przeszkód rejestracji.

Pewnie wiesz już czym jest znak towarowy. Absolutnie podstawową jego funkcją jest odróżnianie produktów i poszczególnych przedsiębiorstw. To dzięki niemu szybciej podejmujesz decyzję dotyczące zakupu czy wyboru usługi, a także sięgasz po nowości pochodzące ze źródła, któremu zaufałeś. Posiadanie zdolności odróżniającej znaku towarowego jest sprawdzane już na samym początku procesu rejestracji.

Bezwzględne przeszkody rejestracji

Urząd Patentowy jest zobowiązany do badania każdego zgłoszenia pod kątem występowania bezwzględnych przeszkód rejestracji, określonych w art. 129¹ p.w.p. Ten zamknięty katalog przesłanek może być ważną wskazówką jeśli akurat jesteś na etapie tworzenia swojego znaku towarowego. W artykule omawiamy różne przypadki, jednak większość stanowią znaki słowne. Więcej o innych rodzajach znaków dowiesz się tutaj

Nie zarejestrujesz znaku, który nie może nim być

Badając oznaczenie Urząd patentowy ocenia czy  będzie ono w stanie dokładnie wskazywać na pochodzenie towaru czy usługi, czyli sprawdza jego abstrakcyjną zdolność odróżniającą. Sprawdzane są również cechy znaku: zmysłowa postrzegalność, samodzielność i jednolitość względem towaru. Zbyt banalna żeby uzyskać ochronę okaże się pojedyncza cyfra, zbyt skomplikowany w odbiorze będzie znak nieczytelny, łączący grafikę z niewyraźnym napisem. 

Gdzie strumyk płynie z wolna

Znasz pewnie popularny wierszyk o stokrotce i szumiącym nad nią gaju? Otóż podjęto nieudaną próbę jego rejestracji (numer zgłoszenia Z.350129). Znak ten został uznany za zbyt rozbudowany i pozbawiony swojej identyfikującej funkcji.

Nie zarejestrujesz znaku, który nie nadaje się do odróżniania towarów w obrocie

Posiadanie abstrakcyjnej zdolności odróżniającej nie oznacza, że znak będzie mógł odróżniać towary. Musi posiadać również konkretną zdolność odróżniającą czyli sprawić, że kupujący łatwo zapamięta go w kontekście usług czy towaru. 

Znany Ci jest pewnie znak towarowy przedstawiający groźnego gada. Krokodyl, będzie miał konkretną zdolność odróżniającą dla odzieży, natomiast będzie dla Ciebie niedystynktywny jako oznaczenie na bilecie do zoo. 

Wykrzyknik i figury geometryczne

Widząc wykrzyknik (T-75/08) czy prostokąt, nie myślimy o nich jako o znakach towarowych. Nie dowiemy się z nich niczego o producencie towaru czy pochodzeniu usługi. 

Uśmiech losu?

Największej na świecie firmie spod znaku żółtej, uśmiechniętej buzi paradoksalnie nie było do śmiechu kiedy okazało się, że kształt uśmiechu charakterystyczny dla ich produktów, w ocenie Sądu nie zawiera żadnych elementów mogących zostać łatwo zapamiętanym. 

 (T-139/08)

Znaki opisowe to takie oznaczenia które, zbudowane są wyłącznie z wyrazów odnoszących się do informacji o cechach produktu. Nie można jednak zmonopolizować języka i wyrażenia wspólne dla wszystkich są chronione w imię dobra publicznego. Oto przykłady:

Świeże mleko

Dzisiejsze- (Z-185197) dla oznaczenia mleka ( WSA w Warszawie z 31.1.2006r., VI SA/WA 1965/05)

Wapń i witaminy

Calcium C- dla oznaczenia produktów farmaceutycznych zawierających wapń (calcium) (WSA w Warszawie z 20.02.2006r., VI SA/WA 1730/05)

Coś nowego

New-dla artykułów biurowych, usług reklamowych i wydawniczych ( WSA w Warszawie z 27.05.2010r., VI SA/WA 501/10)

 (Z-276576)

 (Z-273432)

Jeśli chcesz uniknąć opisowości znaku, dodaj do niego inne elementy: grafikę czy fantazyjne tło. Liczy się ogólne wrażenie jakie zrobi twoje oznaczenie.

Nie zarejestrujesz znaku, który składa  się wyłącznie z wyrażeń potocznych lub zwyczajowo używanych w handlu

Na pewno wiele razy w sklepie zastanawiałeś się czy kupić margarynę, lub potrzebowałeś żyletki żeby się ogolić. Przedstawione oznaczenia stały się tak popularne, że utraciły swoją zdolność odróżniającą. Jeśli nazwiesz swój sklep muzyczny gitara, czy zechcesz sprzedawać biżuterię w Internecie rejestrując domenę kolczyk.com, posłużysz się oznaczeniami rodzajowymi.

Wawa i Wrocek

Zdarza Ci się mówić na stolicę ,,Wawa’’? (Z-389601) Czasami wyjeżdżasz do ,,Wrocka’’? (Z-389603) Tym oznaczeniom odmówiono rejestracji ze względu na ich częste wykorzystywanie w języku potocznym.

Nie zarejestrujesz znaku, jeżeli jego kształt nie pozwalałby na wykonanie towaru 

Znak przestrzenny niesamodzielny kształtem względem towaru nie będzie mógł zostać zarejestrowany. Podobnie jak w przypadku niektórych wyrazów, kształt używany w przemyśle może być przedmiotem ochrony ze względu na dobro publiczne.

Kształt tabletki do zmywania i klocka Lego

Czasami wygląd znaku wynika z jego natury. Chcąc rozdzielić oznaczenie od towaru nie bylibyśmy w stanie tego zrobić. Najpopularniejszym przykładem takiej sytuacji jest dwukolorowa tabletki do zmywania. Nie zarejestrowano takiego znaku towarowego, ponieważ uznano jego kształt za powszechny i oczywisty (wyr. SPI z 19.9.2001 r., T-30/00, Henkel v. OHIM, "TABS-SQUARE/RED/ WHITE'') Musisz pamiętać, że rejestracji nie podlegają również te kształty, które odnoszą się do rozwiązania technicznego. Boleśnie przekonała się o tym firma LEGO, której prawo ochronne na kształt klocka zostało unieważnione. (wyr. TSUE z 14.9.2010 r.,  C-48/09, Lego Juris A/S v. OHIM)

Nie zarejestrujesz znaku, który został zgłoszony w złej wierze

Zdarza się, że przedsiębiorstwo chce przejąć znak i dokona zgłoszenia nie po to żeby go używać lecz by zablokować konkurencje. Innym razem chce kontrolować jego pozycje na rynku lub zwyczajnie wzbogacić się kosztem innej firmy.

Kawa Tchibo

Przyjmuje się, że rejestrując znak towarowy, ktoś może zarzucić Ci złą wiarę tylko w przypadku kiedy twoje oznaczenie byłoby identyczne lub bardzo podobne do jego oznaczenia. Szerokim echem odbiła się sprawa ,,Tchibo’’ (numer zgłoszenia Z.094623) w której usiłowano przywłaszczyć sobie renomowany znak towarowy, próbując zarejestrować go min: dla słodyczy, herbaty, cukru, czy ryżu.

Neymar

Pewien Portugalczyk w 2012r. zarejestrował  znak towarowy ,, Neymar’’ Brzmi znajomo? Sąd Unii Europejskiej uznał, że było to działanie w złej wierze, nakierowane na wykorzystanie wizerunku znanego piłkarza. (T-795/17)

Nie zarejestrujesz znaku, który jest sprzeczny z porządkiem publicznym

Nie zarejestrujesz znaku towarowego niezgodnego z polskim prawem. Promowanie agresji, wulgaryzmy, treści rasistowskie, obraźliwe czy totalitarne nie mogą być jego przedmiotem. Jeśli planujesz rejestrację oznaczenia niewpisującego się w standardy społeczne, obyczajowe czy moralne jak najszybciej zweryfikuj swój zamiar.

Szampańska zabawa

Czy umieszczenie polityka jednoznacznie kojarzącego się z systemem totalitarnym na etykiecie napoju z dużą ilością bąbelków to strzał w dziesiątkę? Oczywiście takie oznaczenie nie miało szansy na rejestrację.

(Z.145645)

Duża sprawa

Czy widząc na półkach sklepowych napoje, herbatniki, czekoladę czy piwo z tym znakiem, miałbyś ochotę po nie sięgnąć? W tym wypadku Urząd Patentowy odpowiedział za Ciebie.

(Z.456255)

Nie zarejestrujesz znaku, który zawiera element symboliczny, o charakterze religijnym, patriotycznym lub kulturowym 

Nowelizacja ustawy prawo własności przemysłowej z 16 marca 2019r. otworzyła możliwość rejestracji symboli w znakach towarowych. Odmowa rejestracji może nastąpić jedynie kiedy ewentualne używanie oznaczenia mogłoby obrażać wyżej wymienione uczucia.

Pokolenie JP2

Tak też stało się ze znakiem towarowym ,,Pokolenie JP 2’’ (Z-295156) który miał obejmować wiele towarów: dezodoranty, biżuterię, perfumy, kawę, chusty.

(Z-295156)

Czuwaj harcerzu

Z koniecznością anulowania rejestracji spotkał się również Związek Harcerstwa Polskiego. Jego znak ,,Czuwaj’’ (Z-220810) wykorzystywał krzyż harcerski, do którego prawo ma każda organizacja statutowo realizująca zasady harcerstwa.

(Z-220810)

Nie zarejestrujesz znaku, który zawiera symbole Rzeczpospolitej Polskiej, symbol obcego państwa czy organizacji międzynarodowej

Znak towarowy wykorzystujący symbole państwowe może zostać zarejestrowany jedynie jeśli dysponujesz odpowiednim pozwoleniem. Urząd patentowy jest w tym wypadku bardzo restrykcyjny.

Kierowcy w opałach

Odmówiono rejestracji oznaczenia Wolnego Związku Zawodowego Kierowców. Nie miało znaczenia to, że przedstawiony w znaku wizerunek orła był lekko zmodyfikowany.

( Z-276682)

Europejskie logo

Swego czasu podjęto w Polsce wiele prób rejestracji oznaczenia wykorzystującego flagę Unii Europejskiej, wszystkie jednak były nieudane:

(Z-265083)

(Z-287734)

Podobny problem miała jedna z sieci sklepów spożywczych, poradziła sobie ona jednak dokonując rebrandingu.

(Z-487850)

Nie zarejestrujesz znaku, który wprowadza odbiorców w błąd co do charakteru, jakości lub pochodzenia geograficznego

Znakiem mylącym są nazwy zawierające nieprawidłowe dane o towarze, elementy fałszywie sugerujące cechę towaru. Ważne jest ogólne wyobrażenie kupującego o produkcie. Mylący charakter bardzo często potrafią mieć znaki opisowe.

Lody na śniadanie obiad i kolację

Dobrym przykładem jest oznaczenie ,,Lody prawdziwie domowe’’ (Z-359478), które miało być zarejestrowane nie tylko dla lodów ale i sałatek, kawy, herbaty,chipsów. Sąd uznał takie działanie za wprowadzanie odbiorców w błąd (wyrok NSA z dnia 04.02.2014r.,II GSK 1708/12 )

Dopuszczalny jest znak zawierajacy element geograficzny który jest oznaczeniem fantazyjnym np. Perfumy z Meksyku (Meksyk nie słynie z wyrobu tego typu produktów, nie ma obawy co do wprowadzenia w błąd)

Nie zarejestrujesz znaku, który stanowi nazwę odmiany roślin zarejestrowanej w Polsce lub UE

Można domyślać się, że celem tego przepisu jest niedopuszczenie do sytuacji w której ktoś przywłaszczy sobie znak związany z chronioną rośliną.

Przykład stanowi chroniona w Polsce  ,,szarotka’’ (Z-215872)

Nie zarejestrujesz znaku, który jest wyrobem alkoholowym i zawiera element geograficzny

Nie zarejestrujesz żadnego oznaczenia odnoszącego się do wyrobu alkoholowego jeśli będzie zawierało jakikolwiek element geograficzny. Nie jest przy tym ważne czy twój znak wskazuje na prawdziwe pochodzenie produktu.

Prohibicja rodem z Francji

Poniższe oznaczenie ze względu na swój walor ( znak v.s.o.p) i element geograficzny (Napoleon jako marka koniaku) nie mogło zostać zarejestrowane.

(Z-242934)