Kiedy nie można zastrzec znaku towarowego?

Jeżeli chcemy zastrzec znak towarowy, bardzo ważne jest upewnienie się, że nie wystąpią przeszkody, przez które Urząd Patentowy odmówi udzielenia ochrony znakowi towarowemu. Przeszkody te można ogólnie podzielić na trzy grupy: podstawowe, bezwzględne oraz względne przeszkody rejestracji. 

Podstawowe przeszkody rejestracji  - dotyczą samego oznaczenia, które jest zgłaszane do rejestracji i należą do nich:

• brak możliwości przedstawienia swojego znaku w rejestrze znaków towarowych - znak towarowy można przedstawić w dowolnej formie, z wykorzystaniem ogólnie dostępnej techniki, o ile może on zostać odtworzony w rejestrze znaków towarowych; gdzy nie będzie takiej możliwości, wtedy urząd może odmówić ochrony
• brak dostatecznych znamion odróżniających – podstawową funkcją każdego znaku towarowego jest funkcja odróżniająca produkty jednego przedsiębiorstwa od produktów innych przedsiębiorstw. Definicja znaku towarowego zawarta w ustawie stanowi, że znakiem towarowym może być każde oznaczenie, które da się przedstawić w sposób graficzny, jeżeli tylko nadaje się do odróżnienia towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa. Znak towarowy powinien być unikalny i służyć jako znak odróżniający poszczególne produkty i firmy. Urząd bada czy zachodzi ryzyko, że odbiorca danego produktu lub usługi zostanie wprowadzony w błąd przez to, że uzna dwa inne znaki towarowe za identyczne lub bardzo podobne. W takim przypadku może odmówić rejestracji znaku towarowego.

Bezwzględne przeszkody rejestracji  - po zgłoszeniu do zastrzeżenia znaku towarowego Urząd bada czy występują bezwzględne przesłanki odmowy rejestracji znaku towarowego. Przesłanki te zawierają znaki towarowe, które:

• składają się wyłącznie z elementów niepodlegających ochronie;
• są oznaczeniami rodzajowymi – przykładem może być winnica, która chciałaby zarejestrować produkowane przez siebie wino pod marką „Wino”;
• powstały dla uzyskania efektu technicznego lub zwiększenia wartości towaru;
• zawierają  symbole narodowe – jest to przeszkoda, do której zaliczają się: użycie w znaku towarowym godła, barwy, hymnu, herbów województw, miast oraz miejscowości, oznaczeń związanych z obronnością, oznaczeń, które są orderami lub oznaczeniami wojskowymi. Jeżeli zgłaszany znak towarowy posiada którykolwiek z powyższych elementów Urząd odmówi rejestracji znaku towarowego, chyba że firma zdobędzie zezwolenie na użycie tych symboli od właściwego organu państwa;
• wprowadzają w błąd w szczególności co do charakteru, właściwości lub pochodzenia geograficznego towaru; 
• zgłoszone są w złej wierze – ochrony znaku towarowego nie uzyska się w złej wierze, czyli wtedy, kiedy znak został zgłoszony, mimo iż dana osoba wiedziała, że nie ma do tego prawa;
• nie nadają się do odróżnienia w obrocie towarów, dla których zostały zgłoszone – np. znak interpunkcyjny lub cyfra, płaska figura geometryczna.
• weszły do języka potocznego lub są zwyczajowo używane w uczciwych i utrwalonych praktykach handlowych – np. kajzerka, termos, bagietka.

Ponadto rejestracji nie podlega znak, którego używanie jest niezgodne z prawem, porządkiem publicznym lub dobrymi obyczajami. O ile sprzeczność z prawem jest zrozumiała, problem mogą stanowić ogólne stwierdzenia: porządek publiczny i dobre obyczaje. Dobre obyczaje to pojęcie odwołujące się do wartości powszechnie akceptowanych w społeczeństwie. Niedopuszczalna będzie rejestracja znaków towarowych naruszających normy moralne lub etyczne. Przykładem naruszenia dobrych obyczajów może być graficznie przedstawiony znak dotyczący towarów mających charakter wulgarny, dyskryminujący lub obraźliwy. Znaki sprzeczne z porządkiem publicznym to znaki, które promują faszyzm i inne totalitarne ustroje państwa lub nawołujących do nienawiści.

Względne przeszkody rejestracji - nie są one badane przez urzędy patentowe z urzędu.

Dopiero wniosek osoby trzeciej powoduje badanie zaistnienia względnej przeszkody udzielenia ochrony znaku towarowego. Urząd, który bada możliwość wystąpienia przeszkody dla rejestracji  znaku towarowego, nie dokonuje analiz rejestru znaków towarów, po to, aby sprawdzić, czy podobne lub identyczne oznaczenie nie było zarejestrowane lub zgłoszone wcześniej albo czy nie narusza praw majątkowych lub autorskich innych osób.

To właśnie sprzeciw osoby trzeciej jest najczęstszym powodem, dla którego Urząd Patentowy może odmówić ochrony znaku towarowego.  Każdy znak towarowy obowiązuje na określonym terytorium. Patrząc na terytorium Polski pod uwagę należy brać nie tylko znaki towarowe polskich przedsiębiorców, ale również te, które są chronione w ramach Unii Europejskiej czy innych regulacji międzynarodowych. Dlaczego należy brać pod uwagę również znaki towarowe spoza terytorium Polski? Przedsiębiorcy prowadzący swoją działalność na terenie Unii Europejskiej mogą uzyskać ochronę swojego znaku towarowego na całym jej terytorium poprzez jedno zgłoszenie w Urzędzie Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (w skrócie: EUIPO).

W jaki sposób bada się podobieństwo? Bierze się pod uwagę zakres tych samych oznaczeń oraz oferowanych towarów i usług. Oznacza to, że można uzyskać ochronę znaku towarowego podobnego, a nawet identycznego (jedynie w płaszczyźnie fonetycznej) z już zarejestrowanym znakiem, jeżeli firmy te będą działać w innej branży, czyli wyraźnie będą różnić się oferowanymi towarami lub usługami. Przykładowo, kolizja znaków towarowych nie będzie miała miejsca w przypadku, gdy obie firmy mają tę samą nazwę, ale działają w innych branżach. Przykładowo -  pomiędzy nazwą „Biedronka” w przypadku usług krawieckich oraz nazwą znanej w Polsce sieci sklepów nie zajdzie kolizja wykluczająca możliwość rejestracji znaku towarowego „Biedronka” dla tych usług krawieckich. Nie można natomiast zastrzec już takiej nazwy dla minimarketu, ponieważ istnienie dwóch sieci sklepów „Biedronka” mogłoby wprowadzić klientów w błąd.

Często zadawane pytania

Co może być przeszkodą w rejestracji znaku towarowego?

Nie można zarejestrować znaku towarowego, który narusza prawa osobiste lub majątkowe osób trzecich, jak również wprowadza w błąd odbiorcę. Nie udziela się ochrony na znaki towarowe, które są identyczne lub podobne do znaków już zarejestrowanych. Znak towarowy nie może być też sprzeczny z porządkiem publicznym jak również zawierać słów pochodzących z języka potocznego, w odniesieniu do towarów lub usług, które ma obejmować ochrona. Przy rejestracji znaku towarowego zakazane jest również używanie min. symboli narodowych.

Jakie są bezwzględne przeszkody w rejestracji znaku towarowego?

Bezwzględne przesłanki rejestracji znaku towarowego to takie przeszkody, które wyłączają możliwość rejestracji znaku towarowego z mocy prawa. Urząd Patentowy bada poprawność wniosku w kontekście obowiązujących przepisów czy nie zachodzą podstawy do odmowy wszczęcia postępowania o rejestrację znaku towarowego. Innymi słowy, jeżeli nie ma podstaw do odmowy, to urząd uruchamia dalsze postępowanie i publikuje znak w biuletynie.

Co to są względne przeszkody w rejestracji znaku towarowego?

Przesłanki względne rejestracji nie są przedmiotem badania przez Urząd Patentowy. Są one wynikiem wniesienia sprzeciwu przez osobę trzecią. Podstawą sprzeciwu może być posiadanie zarejestrowanego znaku towarowego, który jest podobny lub identyczny jak również naruszenie majątkowych praw autorskich do logotypu. Urząd patentowy wszczyna postępowanie sprzeciwowe na podstawie złożonego wniosku przez stronę, która uważa, że dane zgłoszenie narusza jej prawa.