Podobieństwo znaków towarowych - kiedy oznaczenia są identyczne a kiedy podobne?

Zadaniem znaku towarowego jest odróżnienie jednego produktu od drugiego. Powoduje to, że konsumenci nie są wprowadzani w błąd co do pochodzenia towaru. Wybierając oznaczenie dla swojej firmy lub produktu pewnie zdążyłeś przeszukać Internet, a nawet pokusiłeś się o sprawdzenie bazy CEIDG oraz KRS. Jednak to działanie może nie wystarczyć aby zapobiec powstania kolizji do znaków już zarejestrowanych. Aby odpowiednio zbadać rynek branżowy należy przeanalizować bazy urzędowe znaków towarowych. Takie działanie pozwoli Ci dokonać oceny znaku, który zamierzasz wprowadzić na rynek. Pewnie zastanawiasz się kiedy Twoje oznaczenie jest podobne do już zarejestrowanego. Czy zmiana jednej litery czy sylaby w nazwie wystarczy by uzyskać miano unikalnej marki? Czy używanie synonimów zapobiegnie powstaniu znaku podobnego oraz czy brzmienie nazwy ma znaczenie? Jeżeli szukasz odpowiedzi na te pytania, przeczytaj nasz artykuł, w którym wskazaliśmy niektóre przypadki występowania kolizji wśród znaków towarowych.  

Kiedy znaki są identyczne?

Identyczność znaku występuje wtedy gdy mamy do czynienia z takimi samymi oznaczeniami pod kątem słownym oraz takimi samymi towarami, które mają być chronione. Identyczność znaków wyklucza możliwość rejestracji nazwy marki, a nawet może przysporzyć problemów prawno-finansowych właściciela nazwy później zgłaszanej. Co warto wskazać, identyczność znaków występuje nie tylko wtedy kiedy znaki są zgodne ze sobą “kropka w kropkę”:

Identyczność występuje jeżeli oznaczenia brzmią tak samo i niekoniecznie są pisane w taki sam sposób.

Przykład: Pani Ania produkuje włoskie ciasteczka o nazwie Biscotti, natomiast pan Janek również zajmuje się produkcją słodyczy i chciałby posługiwać się oznaczeniem Biskotii. Pisownia nazw produktu jest inna, natomiast samo brzmienie nazwy jest identyczne, tym samym wskazując na identyczność obu oznaczeń.  

Identyczność występuje wtedy gdy nazwy są synonimami czyli terminami o tym samym znaczeniu.

Przykład: Pani Zuzanna prowadzi sklep ogrodniczy pod nazwą Zielona żaba, natomiast Pan Zdzisław prowadzi sklep oferujący usługi sprzedaży sprzętu do ogrodu, artykułów dla zwierząt hodowlanych oraz roślin ozdobnych do ogrodu i chciałby go nazwać Zielona ropucha. Niestety w takiej sytuacji nazwy sklepów są synonimami i pomimo całkiem innego brzmienia oznaczają to samo.   

Identyczność występuje gdy znak w określonej klasie towarów należy do szerszej kategorii towarowo-usługowej innego znaku.

Przykład: Pan Kazimierz szyje odzież dla dzieci, kobiet i mężczyzn, nazwał swoją markę Stylovo, natomiast Pani Aleksandra szyje ubrania dla kobiet w ciąży i też podoba jej się nazwa Stylowo. Niestety rejestracja tej nazwy nie jest możliwa, poniewaz została zarezerwowana dla marki Pana Kazimierza, a szycie ubrań dla kobiet w ciąży należy do tej samej klasy towarowo-usługowej konkurenta, tylko że w węższym zakresie.     

Co warto podkreślić. Jeżeli podczas prowadzonej analizy znaków napotkasz na nazwę identyczną, która opiera swoją działalność na takich samych towarach lub usługach, niestety musisz koniecznie zmienić nazwę. Dzięki temu nie stracisz czasu na kontynuowanie pracy, która i tak nie przyniesie zadowalającego efektu.  

Aby uniknąć pojawienia się identyczności można ograniczyć wykaz towarowo-usługowy, jednak może to spowodować nadal występowanie podobieństwa znaku, które często powodują brak możliwości rejestracyjnych. Na identyczność znaku nie wpływają takie czynniki jak cena, jakość, wielkość czy kolor produktów. Oznacza to, że produkty tańsze o gorszej jakości, a mające znaczenie identyczne z marką o wyższej cenie i dobrej jakości są nadal identyczne.   

Podobieństwo znaków towarowych 

Podobieństwo jest to zbiór cech i elementów, które występują w dwóch lub kilku przedmiotach, osobach, sytuacjach. Podobieństwo znaków występuje gdy posiadają one  podobne towary oraz ich nazwy są do siebie zbliżone. Dlatego przed rejestracją znaku towarowego dokonywana jest wstępna analiza prawna, której celem jest uzyskanie informacji na temat możliwości zastrzeżenia oznaczenia. Jeżeli podczas wstępnej analizy znaku nie wystąpią żadne przeszkody rejestracyjne można bez wątpliwości zgłosić znak do urzędu patentowego w celu uzyskania prawnej ochrony marki. Niejednokrotnie specjalista sprawdzając daną nazwę dochodzi do wniosku, że na rynku już istnieją podobne lub nawet identyczne znaki, wówczas niezbędne jest kontynuowanie badania w sposób pogłębiony. Warto zaznaczyć, że każda analiza znaków polegająca na badaniu podobieństwa to indywidualna sprawa, która wymaga posiadania fachowej wiedzy oraz doświadczenia zawodowego.    

Najczęstsze przypadki kolizji wśród znaków towarowych

Poniżej przedstawiamy  kilka sytuacji kiedy znaki są w kolizji, nie są, lub mogą ze sobą kolidować. Są to najczęściej pojawiające się sytuacje, które pozwolą przybliżyć to zagadnienie. Pragniemy podkreślić, że zamieszczone przykłady stanowią duże uproszczenie na potrzeby edukacji i nie wyczerpują wszystkich aspektów branych pod uwagę podczas oceny zdolności odróżniającej znaków. Zwracamy też uwagę, że nasze przykłady odnoszą do znaków słownych. Dla ułatwienia rozróżnienia tych przypadków, przygotowaliśmy proste infografiki.

Analizując pierwszy przykład można stwierdzić, że oba znaki towarowe są zupełnie różne (inne). Wynika to z faktu, że posiadają zupełnie inne nazwy oraz towary. W takiej sytuacji nie występuje kolizja pomiędzy oznaczeniami, a Ty możesz z pewnością ubiegać się o uzyskanie prawa ochronnego. 

Przykład: Pani Ewa posiada markę o nazwę Aster, która szyje ubrania, natomiast Pan Jarek prowadzi firmę o nazwie Chillout i sprzedaje alkohol niskoprocentowy. Jak widać na naszym przykładzie nazwy firm oraz ich towary są zupełnie inne, więc nie występuje kolizja znaków. 

W drugim przykładzie przedstawiliśmy sytuację gdzie oba znaki posiadają taką samą nazwę lecz oferują inne towary. Pomimo tej samej nazwy kolizja znaków tu nie występuje ponieważ marki działają w zupełnie innych sektorach rynku.  

Przykład: Pani Asia prowadzi kwiaciarnię o nazwie Zielono mi i zajmuje się kompozycjami kwiatowymi. Natomiast Pan Tadeusz prowadzi sklep wędkarski Zielono mi i sprzedaje sprzęt do wędkowania. Tutaj kolizji nie ma, ponieważ pomimo tego, że nazwy firm są identyczne oferują zupełnie inne towary. 

Trzeci przypadek to sytuacja gdzie oba znaki posiadają inną nazwę lecz oferują po części takie same towary. Z uwagi na fakt, że marki mają inne oznaczenia nie występuje kolizja znaków w zakresie identycznych towarów - czyli marki te nie są do siebie podobne. 

Przykład: Pani Elwira prowadzi sklep o nazwie Pantofelek oferujący buty. Pan Jerzy sprzedaje buty ale pod nazwą Męski styl. Pomimo tego że oboje przedsiębiorcy oferują ten sam towar ale pod inną marką, nie powoduje to pojawienia się kolizji znaków czyli jednym słowem znaki nie są podobne. 

W tym przypadku mamy dwa oznaczenia o takich samych nazwach - pokrywających się częściowo w  towarach. W takiej sytuacji występuje kolizja, ponieważ marki “zachodzą” na siebie zarówno nazwą jak i ofertą. Zajmują się podobnymi bądź takimi samymi rzeczami w branży i posiadają takie same nazwy. 

Przykład:  Pani Marta prowadzi firmę o nazwie Biały Puch szyjąc poduszki dla dzieci i sprzedając zabawki dla dzieci. Natomiast Pan Zdzisław prowadzi sklep o takiej samej nazwie i zajmuje się szyciem poduszek oraz sprzedażą ubrań sportowych. W takiej sytuacji występuje kolizja znaków w stosunku do szytych poduszek. Natomiast co do sprzedaży ubrań sportowych nie występuje kolizja i Pan Zdzisław może nadal prowadzić sklep o nazwie Puch sprzedając ubrania sportowe.  

Kolejny przykład to sytuacja, w której znaki posiadają podobne nazwy (nieidentyczne) opierają swoją działalność na częściowo podobnych towarach. W takiej sytuacji powstaje kolizja, która jest wynikiem podobnych nazw, które występują w takich samych towarach. 

Przykład: Pani Kasia prowadzi fabrykę mebli o nazwie INBOX. Natomiast Pan Janek produkuje meble o nazwie BOXER. W takiej sytuacji powstaje kolizja ponieważ przedsiębiorcy zajmują się tymi samymi profesjami jak również mają podobne nazwy. 

Ostatni przykład ilustruje tzw. podwójną kolizję. To sytuacja, w której nazwy marek są bardzo podobne lub identyczne i wszystkie towary jednego ze znaków są identyczne do towarów drugiego ze znaków. Sytuację oceniamy od strony znaku oznaczonego kolorem fioletowym.

Przykład: Pani Monika prowadzi szwalnię o nazwie Mała Księżniczka, szyjąc ubrania dla niemowląt i dzieci. Pan Janusz prowadzi firmę o takiej samej nazwie, która zajmuje się wyłącznie szyciem sukienek komunijnych. W takiej sytuacji znak Pana Janusza spowodował powstanie podwójnej kolizji ponieważ jego biznes ma taką samą nazwę jak firma Pani Moniki. Na dodatek ubrania dla dzieci vs. sukienki komunijne to ta sama grupa towarów.    

Badanie podobieństwa towarów i usług   

Klasyfikacja nicejska nie jest niczym innym jak katalogiem towarów i usług tzw. klasami. Jest ona podstawą w ocenie podobieństwa oznaczeń jak również po zarejestrowaniu znaku wskazuje w łatwo dostępny sposób w jakiej części rynku dane oznaczenie jest chronione.

Analiza podobieństwa oznaczeń powinna opierać się na zbadaniu wskazanych towarów i usług danego znaku, a nie na podstawie zakresu prowadzonej działalności. Oznacza to, że podczas sprawdzania identyczności lub podobieństwa znaku należy dokładnie przeanalizować w jakich kategoriach klasyfikacji nicejskiej zostały zgłoszone znaki oraz jakie konkretnie towary są dla nich zastrzeżone. Poniżej w uproszczony sposób przedstawiliśmy niektóre kryteria, które w skrócie obrazują w jaki sposób wykonywana jest analiza znaków pod kątem ich podobieństwa.      

Kryteria podobieństwa

Podczas oceny podobieństwa znaków towarowych należy uwzględnić takie czynniki jak:

Charakter towaru bądź usługi 

Charakter produktu wskazuje w jakim celu został stworzony i jakie jest jego przeznaczenie oraz w jaki sposób będzie on używany.

Konkurencyjność

Na podobieństwo znaków towarowych wpływa ich konkurencyjność. Dlatego porównując znaki sprawdzane są okoliczności, które jasno określają czy jeden produkt może zastąpić drugi. 

Odbiorca 

Na podstawie tego kryterium sprawdza się kto będzie odbiorcą marki. Jaki jest przedział wiekowy, dla którego jest dedykowany produkt lub usługa, czy klientem jest kobieta, dziecko czy mężczyzna. 

Kanały dystrybucji   

Podczas sprawdzania występowania podobieństwa znaków, badane jest gdzie znaki podobne mogą być sprzedawane, w jaki sposób są reklamowane i gdzie klient najczęściej je może znaleźć. 

Komplementarność

Ten czynnik występuje wówczas, gdy jeden towar nie może funkcjonować bez drugiego czyli wtedy kiedy produkty nawzajem się uzupełniają. Niestety taka cecha może wprowadzić odbiorcę w błąd i może stwierdzić, że jeden produkt i drugi pochodzą od tego samego producenta. 

Dokonując oceny znaku należy ocenić stopień podobieństwa do innego znaku. Te stopnie można łatwo podzielić na niski, średni i wysoki. Takie przyporządkowanie może ułatwić ocenę znaku i zwrócić uwagę na to w jakim zakresie podobieństwo ma wpływ na wprowadzenie klienta w błąd. 

Jak sprawdzić czy podobieństwo znaków towarowych nie narusza indywidualnego prawa do znaku?

Badając podobieństwa znaków towarowych możesz oprzeć na trzech aspektach, których fachowe przeanalizowanie może zapobiec powstania kolizji zarejestrowanego oznaczenia. 

Aspekty podobieństwa znaku

Podobieństwo fonetyczne

Występuje gdy nazwa firmy, domeny internetowej, logotypu są zbliżone brzmieniem do innych porównywanych oznaczeń. Podczas takiego badania sprawdzana jest ilość i brzmienie sylab w znaku oraz czy ich ułożenie jest podobne wizualnie. 

Podobieństwo wizualne 

W tym aspekcie sprawdzane jest ułożenie liter w nazwie, kolorystyka loga a nawet wielkość i typ czcionki. Jeżeli okaże się, że badane oznaczenia jest trudno odróżnić stwierdza się podobieństwo i określa się w jakim stopniu znak może wprowadzać odbiorcę w błąd.  

Podobieństwo znaczeniowe

W tym aspekcie mówimy wówczas gdy mamy do czynienia z użyciem synonimów do nazwy już zarejestrowanej. 

Dobre praktyki podczas zgłoszenia znaku towarowego

Rejestracja znaku towarowego jest jednym z najważniejszych działań, które zapewnią Twojej marce stabilny i bezpieczny rozwój. Jednak zastrzeżenie znaku towarowego nie wiąże się jedynie z formalnościami prawnymi. Przed rejestracją nazwy firmy czy produktu należy dane oznaczenie odpowiednio przygotować. Poniżej znajdziesz wybrane przez nas dobre praktyki, które są ważne podczas ubiegania się o ochronę znaku towarowego. 

Wstępna weryfikacja znaku

Ekspert urzędu patentowego podczas rejestracji znaku nie sprawdza identyczności i podobieństwa znaków, które już uzyskały prawo ochronne. Może nawet dojść do takiej sytuacji, że znak identyczny lub podobny zostanie dopuszczony do dalszego procesu rejestracyjnego. Dlatego odpowiednio dokonana analiza znaków opublikowanych w bazach urzędowych ma ogromne znaczenie w dalszym powodzeniu procesu rejestracyjnego Twojej nazwy. Podczas przygotowania marki do zastrzeżenia w urzędzie patentowym nie wystarczy jednorazowa analiza znaku. Proces ten należy powtórzyć zwłaszcza przed złożeniem wniosku. Wynika to z faktu, że podczas sprawdzania już istniejących oznaczeń nie wszystkie mogą na daną chwilę być ujawnione w bazach znaków towarowych i w momencie zgłoszenia Twojego znaku, fakt ich pojawienia się może mieć istotne znaczenie dla przebiegu dalszego postępowania.  

Racjonalny zakres towarów i usług

Zgłaszając znak towarowy w celu jego rejestracji w urzędzie patentowym należy określić w jakich kategoriach klasyfikacji nicejskiej marka będzie działać. Ustalenie klas towarowo-usługowych dla danego oznaczenia jest obowiązkowe. Do analizy znaku pod kątem jej klasyfikacji należy usiąść kilka razy aby w pełni uchwycić celowość działalności marki. Warto zaznaczyć, ustalenie odpowiednich klas towarowo-usługowych marki nie powinno być robione znacząco ponad zakres oferty danej marki. Wpisanie do wniosku o rejestrację znaku towarowego zbyt szerokiej klasyfikacji może skłonić inny podmiot do unieważnienia Twojego znaku w cześci, w której z niego nie korzystasz.   

Celem naszego opracowania było przybliżenie tematyki identyczności i podobieństwa znaków towarowych. Przedstawione w nim treści oraz proste przykłady pomogą Ci zrozumieć, że nie każde oznaczenie można zarejestrować jako znak towarowy. Przedstawione zagadnienia zawierają niezbędne uproszczenia dla celów edukacyjnych i nie stanowią instrukcji do zastosowania 1:1. Każda sytuacja jest nieco inna i wymaga indywidualnej analizy danego przypadku. Jeżeli potrzebujesz pomocy w zakresie oceny podobieństwa Twojego znaku towarowego, jesteśmy do dyspozycji.

Często zadawane pytania

Czym jest znak towarowy?

Znak towarowy to oznaczenie, które identyfikuje dany produkt lub usługę. Zadaniem znaku towarowego jest odróżnienie jednego produktu od drugiego w celu wyróżnienia go na rynku branżowym. 

Czy moja nazwa firmy może być znakiem towarowym?

Tak, pod warunkiem, że Twoje oznaczenie firmy spełnia określone funkcje i zadania, które są unormowane prawnie. Musisz pamiętać, że przed dokonaniem zgłoszenia Twojego oznaczenia, należy dokonać wstępnej weryfikacji znaku. Dobrze dokonana analiza uchroni Cię przed powstaniem kolizji do znaków już zarezerwowanych. Jeżeli potrzebujesz pomocy we wstępnej analizie znaku zapraszamy do kontaktu.