Unieważnienie znaku towarowego

Pomimo to, że ochrona znaku towarowego stanowi ważny krok w ochronie wizerunku Twojej firmy warto dodać, że posiada pewne ograniczenia. Choć zastrzeżenie znaku towarowego daje ochronę prawną to jednak wygasa w określonym czasie, o ile ochrona nie zostanie przedłużona na kolejny okres. Co więcej istnieją pewne okoliczności, w których możliwe jest wcześniejsze unieważnienie zarejestrowanego znaku.

Kiedy znak towarowy może zostać unieważniony?

W procesie rejestracji znaku towarowego każde zgłoszenie badane jest przez eksperta urzędu patentowego, którego celem jest wykrycie potencjalnych przeszkód uniemożliwiających zastrzeżenie znaku towarowego. To tych przeszkód należą bezwzględne przesłanki odmowy rejestracji znaku. Kilka najczęstszych przeszkód prezentujemy poniżej.

Bezwzględne przeszkody do rejestracji znaku towarowego

• Brak zdolności odróżniającej znaku towarowego

Ekspert Urzędu Patentowego odmówi Ci rejestracji znaku, który opisuje swoją naturę towaru. Jeśli znak nie jest w stanie jednoznacznie odróżnić produktów czy usług jednej firmy od innych na rynku, to nie spełnia podstawowego warunku do rejestracji.

• Znak towarowy wskazuje na cechy towarów i usług

Znak towarowy nie może opisywać cech produktów lub usług, które reprezentuje. Słowa lub symbole opisujące bezpośrednio funkcje, jakość, skład czy cechy danego produktu nie mogą zostać zmonopolizowane. Gdyby firmy mogły rejestrować takie słowa jako znaki towarowe, konkurencja miałaby ograniczony dostęp do używania ogólnych opisów, co negatywnie wpłynęłoby na zdolność rynkową innych przedsiębiorstw, ograniczając ich innowacyjność i uczciwą konkurencję na rynku.

• Nazwy rodzajowe oraz pochodzące z języka potocznego

Jeżeli nazwa staje się rodzajowa traci swoja moc odróżniająca. Przykładem takich nazwa jest “aspiryna” czy “kserokopiarka”, które obecnie stały się nazwami wskazującym na rodzaj przedmiotu. Podobnie jest ze znakami, które pochodzą z języka potocznego i są powszechnie używane.

• Nazwy sprzeczne z porządkiem publicznym

Rejestracja nazw sprzecznych z porządkiem publicznym jest niedozwolone z uwagi na społeczne i etyczne wartości. Zakaz rejestracji nazw obraźliwych, promujące niemoralne zachowania ma na celu ochronę interesu publicznego.

• Znak towarowy nie może zawierać symboli RP oraz organizacji międzynarodowych

Rejestracja znaku towarowego zawierającego symbole narodowe jest zabroniona z wielu powodów, głównie ze względu na szacunek dla symboli narodowych oraz ograniczenia związane z ich wykorzystaniem.

Jeżeli ekspert Urzędu Patentowego znajdzie powyższe przeszkody odrzuci wniosek zgłoszeniowy wnoszony w celu rejestracji znaku towarowego. Może jednak zdarzyć się tak, urzędnik omyłkowo stwierdzi, że oznaczenie jest pozbawione bezwzględnych przeszkód w rejestracji i znak zostanie zastrzeżony. O takiej rejestracji mówimy, że zostało dokonana w złej wierze i to może być głównym powodem do unieważnienia znaku towarowego.

Przyczyny względne unieważnienia znaku towarowego

Względne przeszkody rejestracji znaku towarowego najprościej ujmując to istnienie znaków podobnych lub identycznych ze wcześniejszą datą rejestracji. Musisz wiedzieć, że ekspert Urzędu Patentowego nie sprawdza czy w danej branży występują znaki podobne czy identyczne. Dlatego takie znaki mogą uzyskać ochronę. Zadanie weryfikacji pod względem podobieństw i identyczności znaków leży po stronie samych zainteresowanych czyli właścicieli innych znaków towarowych oraz przedsiębiorców. To oni mogą wnieść sprzeciw do rejestracji znaku, ponieważ uznają że zastrzeżenie znaku narusza ich własne prawo ochronne.

O podobieństwie znaków towarowych może świadczyć wiele czynników, które nie zawsze są widoczne gołym okiem. Dlatego tak ważne jest analiza znaku przed rejestracją, której celem jest uchwycenie podobieństw do znaków już zarezerwowanych. Zadanie to jest dość trudne i wymaga sporego doświadczenia i wiedzy z zakresu prawa własności intelektualnej. Dlatego też dobrze jest to zadanie powierzyć specjalistom. Jeżeli potrzebujesz pomocy w sprawdzeniu czy Twoje oznaczenie jest pozbawione podobieństw lub identyczności do innych znaków skorzystaj z pomocy naszego zespołu.

Jak wygląda procedura unieważnienia znaku towarowego?

Jeżeli uważasz, że otrzymanie prawa ochronnego na znak towarowy jest nieodwracalne to nic bardziej mylnego. Nawet po zastrzeżeniu znaku towarowego osoba trzecia może ubiegać się o unieważnienie Twojego prawa. To właśnie wtedy rozpoczyna się walka pomiędzy osobą wnioskującą o unieważnienie znaku a osobą, która chce zachować swoje prawa do oznaczenia. Sprawa o unieważnienie znaku towarowego rozpatrują kolegia do spraw spornych Urzędu Patentowego. na decyzje organu rozpatrującego sprawę przysługuje skarga do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie. Co ważne skutek unieważnienia znaku jest cofający w czasie (ex tunc) to oznacza, że prawo do znaku nigdy nie istniało. To z kolei stanowi, że wszystkie działania podejmowane przez właściciela znaku po rejestracji tracą swoją wartość w świetle prawa.

Jaki jest czas na unieważnienie znaku towarowego?

W procesie unieważnienia znaku towarowego istnieje określony czas, w którym osoba trzecia może wystąpić z wnioskiem o unieważnienie. Zgodnie z przepisami, przez kolejne 5 lat od daty rejestracji znaku towarowego (czyli druga część 10 -letniego okresu), lub w przypadku zgłoszenia w złej wierze – bezterminowo, możliwe jest złożenie takiego wniosku.

Ciężar udowodnienia nieprawidłowości w rejestracji znaku leży po stronie wnoszącego pozew. Właściciel znaku towarowego z kolei może podjąć stosowne działania obronne w celu zachowania swojego prawa.

Istnieje jednak ryzyko, że znak początkowo opisowy ze względu na jego ogromną popularność zaczął być kojarzony z konkretnym produktem lub firmą. Wtedy mówi się, że znak uzyskał “wtórną zdolność odróżniającą” Czyli początkowo znak opisowy po określonym czasie zyskał swoją unikalność i oryginalność.

Przykład postępowania o unieważnienie znaku towarowego

Spór pomiędzy Christian Louboutin a Yves Saint Laurent (YSL) to jedna z najbardziej znanych batalii w świecie mody i praw własności intelektualnej. Christian Louboutin to marka znana z czerwonej podeszwy butów, które stały się znakiem rozpoznawalnym marki. W 2011 roku firma złożyła wniosek przeciwko YSL oskarżając ją o naruszenie znaku towarowego, który wprowadził na rynek buty z czerwoną podeszwą. Ostatecznie sąd rozpatrzył sprawę, twierdząc, że YSL może stosować czerwoną podeszwę na butach ale wtedy kiedy buty są tego samego koloru. Dla firmy Christian Louboutin czerwona podeszwa była kluczowym elementem ich rozpoznawalności, a sprawa stała się precedensem, który określił granicę ich prawa wyłączności używania czerwonego koloru na podeszwach obuwia. Ten spór podkreślił jak istotne jest określenie granic i zakresu ochrony znaków towarowych w kontekście wzornictwa w modzie oraz jak subtelne elementy mogą decydować o wyniku sporu o unieważnienie znaku towarowego.

Marcin Setlak

Prawnik, CEO w kancelarii Brandelaw. Specjalizuje się kreacji marek oraz własności intelektualnej. Stworzył ponad 300 marek firm i produktów. Wykładowca w Centrum Prawa Własności Intelektualnej im. H. Grocjusza oraz Akademii Leona Koźmińskiego.