Okres sprzeciwowy i postępowanie sprzeciwowe
W ciągu każdej procedury związanej ze zgłoszeniem znaku towarowego do rejestracji ma miejsce okres sprzeciwowy. Jeżeli kiedykolwiek zastanawiałeś się, co się stanie, gdy ktoś wniesie sprzeciw do rejestracji Twojego znaku, ten artykuł jest dla Ciebie
Okres sprzeciwowy w rejestracji znaku towarowego
Jak już wspomnieliśmy na wstępie, jednym z etapów procedury rejestracji znaku towarowego (zarówno w Polsce, jak i w Unii Europejskiej) jest okres sprzeciwowy. Jego istotą jest możliwość zgłoszenia sprzeciwu do rejestracji wcześniejszego znaku towarowego, który narusza czyjeś prawa. Najczęściej są to prawa wynikające z już zgłoszonych i zarejestrowanych oznaczeń firmy lub prawa autorskie (więcej na ten temat przeczytasz w dalszej części artykułu).
Okres sprzeciwowy rozpoczyna się od publikacji przez urząd informacji na temat zgłoszenia znaku towarowego w odpowiednich ogólnodostępnych bazach. W opublikowanych informacjach znajduje się prezentacja znaku towarowego, data jego zgłoszenia, zakres towarów i usług, które mają być objęte ochroną w związku z tym znakiem oraz podstawowe informacje na temat osoby/firmy, która zgłosiła ten znak do rejestracji. Dzięki publikacji każdy ma szansę na zapoznanie się z nowo zgłaszanym znakiem towarowym i w razie potrzeby może zgłosić swój sprzeciw. Dzięki publikowaniu danych może zdarzyć się też taka sytuacja, że firma, która uważa, że naruszasz jej prawa, zgłosi się do Ciebie przed formalnym wniesieniem sprzeciwu i zechce rozwiązać sporne kwestie na drodze pozaformalnej i ugodowej. Jednak publiczne ujawnianie informacji o znaku i o firmie/osobie zgłaszającej ten znak do rejestracji otwiera furtkę do działań firm, które podszywają się pod Urząd Patentowy i próbują wyłudzić pieniądze. Więcej o tym procederze przeczytasz tutaj.
Okres sprzeciwowy trwa 3 miesiące. Termin ten jest nieprzywracalny - po upływie 3 miesięcy od publikacji znaku, żadna osoba ani firma, nie będzie mogła wnieść swojego sprzeciwu do rejestracji danego znaku towarowego. Czy to jednak oznacza, że skoro Twój znak przeszedł procedurę rejestracji, mimo że narusza czyjeś prawa, to już nic Ci nie grozi? Odpowiedź brzmi nie. Prawo do znaku towarowego, który nie spełnia przesłanek rejestracji lub narusza czyjeś prawa, może zostać unieważnione.
Ilustracja nawiązująca do wniesienia sprzeciwu do rejestracji znaku towarowego
Kto może wnieść sprzeciw wobec zgłoszenia znaku?
Sprzeciw do rejestracji znaku towarowego może wnieść osoba lub firma, której prawa są naruszane, a także licencjobiorca znaku towarowego, jeżeli został upoważniony przez właściciela znaku do takich działań. Zgłaszający i wnoszący sprzeciw to osoba, która wykaże, że ma podstawę prawną do jego zgłoszenia, a nie każdy przedsiębiorca, któremu nie spodoba się, że chcesz zastrzec swój znak towarowy. Jeżeli ekspert Urzędu Patentowego uzna sprzeciw za zasadny zostaje wszczęte postępowanie sprzeciwowe. Jeżeli sprzeciw nie spełnia wymogów formalnych zostaje oddalony. Podstawy do wniesienia sprzeciwu zostały omówione w dalszej części artykułu.
Rozpocznij bezpłatną, wstępną weryfikację:
Ile wynosi opłata za zgłoszenie sprzeciwu do rejestracji znaku?
Tak jak już wspomnieliśmy, sprzeciw może wnieść każda osoba lub firma, która uważa, że rejestracja nowego znaku towarowego wchodzi w kolizję z jej prawami. Nie jest to jednak bezpłatne. Zgłaszając swój sprzeciw w UPRP, konieczne będzie uiszczenie opłaty urzędowej w wysokości 600 zł, natomiast sprzeciw w EUIPO wyniesie 320 euro.
Jakie są inne koszty związane ze sprzeciwem i postępowaniem sprzeciwowym?
Z wniesieniem sprzeciwu związane są też inne koszty. Przede wszystkim będzie to koszt obsługi prawnej sprzeciwu – w postępowaniu sprzeciwowym warto działać za pośrednictwem profesjonalnego reprezentanta (rzecznika patentowego lub radcy prawnego). To, ile trzeba mu zapłacić, jest kwestią indywidualnie uzgadnianą – zazwyczaj zależy to od skomplikowania danej sprawy oraz tego, jak długo takie postępowanie sprzeciwowe będzie trwało. Do kosztów postępowania związanych ze sprzeciwem będą należeć również na przykład koszty sporządzenia opinii biegłego czy koszty tłumaczenia uwierzytelnionego dokumentów na język obcy, a także koszty podróży, jeżeli podróż taka była niezbędna w celu rozstrzygnięcia sporu.
Kto ponosi koszty związane ze sprzeciwem i postępowaniem sprzeciwowym?
Zarówno w Polsce, jak i w EUIPO, to strona przegrywająca zobowiązana jest do pokrycia wszelkich kosztów postępowania sprzeciwowego. Oczywiście są w tym zakresie pewne ograniczenia. W Polsce to Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej ocenia czy poniesione przez strony koszty były niezbędne do celowego dochodzenia praw i obrony. W EUIPO maksymalne stawki kosztów, które będzie pokrywała przegrana strona, zostały określone w art. 18 Rozporządzenia 2017/1431.
W Polsce w szczególnych wypadkach może dojść do zwrotu całości lub części opłaty urzędowej od sprzeciwu. Na przykład, gdy urząd pozostawi sprzeciw bez rozpoznania (jeżeli firma wniesie sprzeciw po upływie 3 miesięcy od daty publikacji w BUP), w przypadku umorzenia postępowania przez urząd, wycofania sprzeciwu lub zawarcia ugody pomiędzy stronami postępowania sprzeciwowego.
Waluta euro nawiązująca do kosztów procesu sprzeciwy rejestracji znaku towarowego
Podstawy sprzeciwu
Podstawą sprzeciwu mogą być:
1. Prawa z wcześniej zarejestrowanych znaków towarowych – jeżeli ktoś już zastrzegł wcześniej znak identyczny lub podobny do Twojego znaku w tej samej branży (czyli dla takich samych lub podobnych towarów i usług), będzie miał prawo zgłosić swój sprzeciw do rejestracji Twojego znaku.
2. Prawa z wcześniej zgłoszonych znaków towarowych – podobna sytuacja jak powyżej: gdy ktoś wcześniej od Ciebie zgłosił identyczny lub podobny znak do Twojego w zakresie takich samych lub podobnych towarów i usług, również będzie mógł wnieść swój sprzeciw do rejestracji Twojego znaku, mimo że nie uzyskał jeszcze ochrony. Różnica jest taka, że w przypadku wniesienia sprzeciwu przez taką osobę procedura sprzeciwowa, a tym samym proces rejestracji Twojego znaku, zostają zawieszone do czasu, gdy znak osoby, która zgłosiła swój sprzeciw, przejdzie całą procedurę rejestracji. Będzie wówczas wiadomo, czy jej znak otrzyma ochronę i sprzeciw będzie zasadny, czy ochrona zostanie mu odmówiona, i przez to sprzeciw może okazać się bezpodstawny.
3. Prawa osobiste i majątkowe – w żadnej ustawie nie jest zawarty pełen katalog tych praw, ale przyjmuje się, że znak towarowy może naruszyć przede wszystkim: prawa autorskie i prawa pokrewne, prawo do imienia, nazwiska i pseudonimu, prawo do firmy, prawo do wizerunku.
- Prawo do znaku towarowego renomowanego – renomowany znak towarowy to zarejestrowany lub zgłoszony do rejestracji znak, który jest znany wśród znacznej grupy odbiorców. Renomowanymi znakami towarowymi są np. Snickers czy Coco Chanel – są tak rozpoznawalne marki, że nie trzeba ich nikomu przedstawiać i są zarejestrowane jako znaki towarowe. Znaki renomowane korzystają z podwyższonej ochrony prawnej polegającej na tym, że ochrona obejmuje znaki identyczne lub podobne nie tylko w zakresie określonej branży, ale rozciąga się na wszystkie możliwe towary i usługi. Dlaczego? Wyobraź sobie, że ktoś otwiera restaurację o nazwie „Coco Chanel”. Czy nie pomyślałbyś, że to pewnie restauracja związana w jakiś sposób ze znaną marką odzieżową? Na pewno pierwsze skojarzenie klientów byłoby właśnie takie, czyli powiązanie restauracji ze znanym domem mody. Restauracja o nazwie „Coco Chanel” mogłaby zarabiać pieniądze, korzystając wyłącznie na rozpoznawalności (renomie) domu mody. Właśnie dlatego renomowane znaki towarowe korzystają z https://cms.brandelaw.pl/admin/pages/123/edit/#block-7cd865c4-ac76-49b9-b0ae-98f9e48e537d-sectionpodwyższonej ochrony.
5. Prawo do znaku towarowego powszechnie znanego – znak towarowy powszechnie znany, to jak sama nazwa wskazuje, znak, który w wyniku intensywnego używania i dużych nakładów na marketing stał się w dużym stopniu znany przez grupę swoich odbiorców. Główne różnice pomiędzy znakiem towarowym powszechnie znanym a znakiem towarowym renomowanym są dwie: znak powszechnie znany nie jest zgłoszony lub zarejestrowany jako znak towarowy oraz kolizja znaku zgłaszanego ze znakiem powszechnie znanym musi nastąpić w zakresie zbieżnych towarów i usług, natomiast ochrona znaku renomowanego rozciąga się na wszystkie możliwe towary i usługi.
Paragraf nawiązujący do przepisów prawa własności intelektualnej
Jak przebiega postępowanie sprzeciwowe w UPRP i EUIPO?
W wyniku zmian w polskim prawie, które weszły w życie 15 kwietnia 2016 r. procedura rejestracji znaku towarowego, a tym samym przebieg postępowania sprzeciwowego w Polsce i EUIPO wyglądają bardzo podobnie. Postępowanie sprzeciwowe może trwać standardowo od dwóch do sześciu miesięcy (ale może też trwać dłużej, szczególnie jeżeli strony postępowania złożą wniosek o przedłużenie terminu na polubowne rozwiązanie sporu).
Najpierw przedstawimy procedurę w punktach, a poniżej szczegółowo ją omówimy:
- Złożenie sprzeciwu
- Ocena dopuszczalności sprzeciwu przez urząd
- Cooling-off
- Postępowanie sporne
- Zakończenie postępowania
Wniesienie sprzeciwu
W postępowaniu sprzeciwowym mamy do czynienia z dwiema stronami: stroną zgłaszającą znak towarowy do rejestracji oraz strona wnoszącą sprzeciw. Jeżeli chodzi o samo złożenie sprzeciwu, to przede wszystkim musi ono nastąpić w okresie sprzeciwowym, czyli w terminie 3 miesięcy od daty publikacji znaku towarowego. Wówczas bardzo ważne jest wskazanie podstawy prawnej wniesienia sprzeciwu, czyli tego, że zgłaszany znak towarowy narusza konkretne prawa strony wnoszącej sprzeciw. Kolejną ważną kwestią związaną z wniesieniem sprzeciwu jest określenie zakresu sprzeciwu, czyli wskazanie towarów i usług, w których zakresie może dojść do kolizji pomiędzy dwoma znakami.
Ocena dopuszczalności sprzeciwu przez Urząd Patentowy RP
Po wpłynięciu sprzeciwu urząd rozpatruje jego dopuszczalność. Urzędnicy badają sprzeciw przede wszystkim pod względem formalnym. Między innymi zwracają uwagę na to, czy sprzeciw wpłynął w terminie wyznaczonym przez urząd, czy został wskazany znak towarowy i określona podstawa prawna. Urzędnicy sprawdzają również, czy wnoszący sprzeciw uiścił opłatę urzędową. Jeżeli wniesiony sprzeciw ma poważne braki, wówczas urząd może pozostawić sprawę bez rozpoznania. Jeżeli są to mniej poważne braki, takie jak, np. brak podpisu, wówczas Urząd Patentowy niezwłocznie zawiadamia osobę wnoszącą sprzeciw do usunięcia tych braków w terminie.
Cooling-off
Jeżeli sprzeciw z sukcesem przejdzie przez weryfikację urzędu, wówczas informuje on stronę zgłaszającą znak o wpłynięciu sprzeciwu oraz informuje obie strony o możliwości ugodowego rozstrzygnięcia sporu (tzw. „cooling off”). Cooling- off jest to dwumiesięczny okres, kiedy będzie można zakończyć ugodowo postępowanie w sprawie tego sprzeciwu. Okres ten może zostać przedłużony maksymalnie do 6 miesięcy na zgodny wniosek obu stron, jeżeli potrzebują więcej czasu, żeby doprowadzić negocjacje do końca. Strony sporu mogą wnieść do urzędu również zgodny wniosek o zawieszenie postępowania sprzeciwowego. Wówczas mogą przeznaczyć dowolną ilość czasu na próbę polubownego rozwiązania swojego sporu.
Postępowanie sporne
Jeśli etap „cooling off” zakończy się niepowodzeniem, czyli jeżeli strony w ogóle nie zechcą się porozumieć lub negocjacje były prowadzone, ale nie doszło do konsensusu, wnoszący sprzeciw ma prawo do podnoszenia nowych faktów i dowodów na ich poparcie, jak również do uzupełniania dowodów wskazanych w sprzeciwie. Termin na to wynosi dwa miesiące od zakończenia okresu „cooling off”. Wszelkie złożone przez wnoszącego sprzeciw materiały zostają przesłane do osoby zgłaszające znak w celu przygotowania odpowiedzi na sprzeciw. Termin na jej złożenie to cztery miesiące od daty zakończenia okresu „cooling off”. Rozstrzygnięcie sprzeciwu następuje po przedstawieniu pism drugiej strony. Po zakończeniu wymiany korespondencji Urząd Patentowy wydaje decyzję w sprawie sprzeciwu.
Zakończenie postępowania w sprawie sprzeciwu
W wyniku postępowania Urząd może:
- oddalić sprzeciw i wydać decyzję o przyznaniu ochrony,
- uznać częściowo zarzuty strony przeciwnej i ograniczyć zakres ochrony znaku,
- uznać w całości zarzuty strony przeciwnej i odmówić udzielenia ochrony znaku.
Na koniec warto zaznaczyć, że obydwu stronom przysługuje odwołanie od decyzji lub postanowienia urzędu i złożenie wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy.
Często zadawane pytania
Poznaj odpowiedzi na popularne pytania
Okres sprzeciwowy jest jednym z etapów rejestracji znaku towarowego, który rozpoczyna się z momentem publikacji zgłoszenia. Trwa on 3 miesiące. W tym czasie każdy podmiot który uważa, że dane zgłoszenie narusza jego prawa może wnieść sprzeciw. Jeżeli tego nie zrobi następuje zastrzeżenie oznaczenia i publikacja znaku towarowego w Biuletynie Urzędu Patentowego.
Sprzeciw do rejestracji znaku towarowego może wnieść osoba trzecia, w której ocenie prawa są naruszane. Osoba ta musi powołać się na podstawę prawną, którą zamieści w zgłoszeniu sprzeciwowym, jak również przedstawić argumenty, które jednoznacznie świadczą o naruszeniu jego praw.
Aby zgłosić sprzeciw konieczne jest uiszczenie opłaty urzędowej w wysokości 600 złotych w UPRP, a w EUIPO 320 euro. Ogólnie przyjmuje się zasadę, że strona przegrywając ponosi koszty postępowania, ale to i tak urząd ostatecznie rozstrzyga kto ma ponieś opłaty urzędowe i zamieszcza je w wysyłanej decyzji do stron postępowania.
Postępowanie sprzeciwowe jest uruchamiane na postawie wnoszenia sprzeciwu osoby trzeciej, która uważa, że jej prawa są naruszane. Postępowanie to składa się z 2-miesięcznego cooling-off, w którym może dojść do ugodowego postępowania w sprawie. Ten czas może być wydłużony do 6 miesięcy jeżeli obie strony złożą wniosek, w którym zaznaczą, że potrzebują tego czasu aby dokończyć negocjacje. Jeżeli natomiast strony nie dojdą do porozumienia urząd patentowy po wcześniejszej wymianie korespondencji pomiędzy stronami wyda decyzję w sprawie. Cały proces może trwać od 3 miesięcy nawet do 2 lat i jest uzależniony od chęci porozumienia stron.
Marcin Setlak
Prawnik, CEO w kancelarii Brandelaw. Specjalizuje się kreacji marek oraz własności intelektualnej. Stworzył ponad 300 marek firm i produktów. Wykładowca w Centrum Prawa Własności Intelektualnej im. H. Grocjusza oraz Akademii Leona Koźmińskiego.
